Estrogeny – żeńskie hormony płciowe, mają szeroki wpływ na organizm kobiety. Uważa się je również za jeden z czynników etiologicznych nowotworów piersi. Hormony te wpływają na rozwój przewodów mlecznych oraz powiększenie gruczołów sutkowych. Pobudzają również proliferację i wzrost komórek, a tym samym mogą przyczyniać się do utrwalenia potencjalnie kancerogennych zmian w genomie. Dzięki zaawansowanym metodom biologii molekularnej oraz udoskonaleniu technik ich detekcji możliwe stało się poznanie mechanizmów przemian metabolicznych estrogenów oraz ich wpływu na procesy nowotworzenia.

W czasie metabolizmu estrogenów powstają różne związki. Jednym z nich jest 2-hydroksyestron (2-OHE), który wykazuje działanie przeciwnowotworowe. Odmienną funkcję pełni 16-alfa-hydroksyestron (16-alfa-OHE) nazywany „złym” estrogenem, który jest bardzo aktywny biologicznie i może wykazywać działanie prokancerogenne. Im dłużej kobieta narażona jest na działanie estrogenów podczas przemian, w których mogą pojawić się szkodliwe metabolity, tym prawdopodobieństwo pojawienia się raka piersi jest większe. Dlatego kobiety, u których miesiączka pojawiła się wcześnie, a menopauzę przechodzą w późniejszym wieku, są bardziej narażone na rozwój nowotworu piersi.

„Jak dotąd, na podstawie licznych obserwacji, wiadomym było, że aktywność fizyczna może obniżać ryzyko raka piersi. Brakowało jednak ewidentnych dowodów pochodzących z badań klinicznych, które wyjaśniały mechanizm tego zjawiska" – powiedziała profesor Kurzer z University of Minnesota’s Department of Food Science. – "Nasze badanie jako pierwsze wyjaśniają wpływ ćwiczeń aerobowych na powstawanie metabolitów estrogenu, które obniżają ryzyko raka piersi.”

Naukowcy z zespołu profesor Kurzer przeprowadzili badania na grupie 391 młodych, zdrowych kobiet, w okresie przedmenopauzalnym, prowadzących siedzący tryb życia. Kobiety charakteryzowały się zbliżonym wiekiem i podobnym wskaźnikiem masy ciała (ang. Body Mass Index; BMI). Ochotniczki podzielono na dwie grupy: grupę kontrolną liczącą 179 kobiet i grupę badaną o liczności 212. Grupy różniły się  jednym szczegółem. Kobiety z grupy badanej były aktywne fizycznie (ćwiczyły w stopniu umiarkowanym lub intensywnym, przez ok. 30 minut dziennie, pięć dni w tygodniu), podczas gdy kobiety stanowiące punkt odniesienia prowadziły siedzący tryb życia. Trening aerobowy kobiet z grupy aktywnej składał się z ćwiczeń na bieżni, stepperze lub orbitreku. Intensywność treningu dla każdej z nich była regulowana tak, aby maksymalne tętno było jednakowe u wszystkich uczestniczek. Badanie ukończyło 86% osób z grupy kontrolnej i 78% z grupy badanej. Eksperzment prowadzono przez 16 tygodni, podczas których wolontariuszkom analizowano skład moczu pod kątem poziomu trzech dominujących estrogenów oraz ich dziewięciu metabolitów. Próbki moczu zbierano w ciągu trzech kolejnych dni przed rozpoczęciem testów i przez trzy ostatnie dni badania.

Na podstawie analiz chromatograficznych sprzężonych ze spektrometrią mas stwierdzono, że ćwiczenia aerobowe prowadzą do wzrostu w ilości 2-OHE1, przy jednoczesnym zmniejszeniu zawartości 16-alfa-OHE1. Obserwowano znaczny wzrost stosunku 2-OHE1/16alpha-OHE1, czego wymiernym skutkiem może być zmniejszenie ryzyka pojawienia się raka piersi. W grupie kontrolnej wskaźnik ten nie ulegał zmianie.

"Badania wskazują, że ćwiczenia aerobowe korzystnie wpływające na stan serca i kondycję całego organizmu, okazują się być również potencjalnie pomocne w zapobieganiu raka piersi, poprzez zmianę metabolizmu estrogenu" – konkluduje Kurzer. – "Jednak to bardzo ważne, aby teraz zidentyfikować biologiczne mechanizmy odpowiedzialne za to zjawisko." Badania kontynuowane są obecnie, we współpracy z naukowcami z University of Pennsylvania, na grupie kobiet z wysokim ryzykiem zachorowania na raka piersi.

Wniosek nasuwa się sam. Ćwiczmy, biegajmy i męczmy się. Wzmocnimy serce, poprawimy kondycję, a być może również uchronimy się przed rakiem.

Anna Jasińska

Źródło:

• http://www.aacr.org/home/public--media/aacr-in-the-news.aspx?d=3110
• K. Piekutowski, K. Roszkowski, M. Foksiński, R. Oliński. Rola estrogenów w procesie karcinogenezy. Współczesna Onkologia, 2002, 6: 137-140.